کاشت سالانه ۸۰ میلیون نهال؛ آیا مشابه جنگل‌های شمال در خوزستان ساخته می‌شود؟

درختان از دیر باز مورد توجه انسان‌ها بودند؛ چه آن زمان که بر اساس روایات، آدم و حوا برای میوه یک درخت از بهشت خداوند رانده شدند و چه حالا که آدمی از میوه و برگ و چوب آن‌ها بیشترین استفاده را می‌برد.

اما این استفاده وسیع از درختان شاید به مذاق طبیعت چندان خوش نیاید و از این رو خشم آتشین خود را به رخ انسان‌ها می‌کشد و با گرم‌تر کردن زمین انتقام استفاده‌های بی حد و حساب از درختان را می‌کشد.

زمانی سراسر جهان هستی آب بود و جنگل‌های فراوان، اما رفته رفته با گسترش نسل بشریت و توسعه روز افزون صنعت در غرب، درختان هر روز در معرض خطر قرار گرفتند  تا امروز که حالا تنها راه نجات انسان از گرما و تغییرات اقلیمی توسعه جنگل‌ها و نهال کاری بیان می‌شود.

کاشت درخت برای ایرانیان از اهمیت ویژه و فراوانی نیز برخوردار بوده است؛ حفر قنات‌ها و تامین آب برای درختان نشان از مهم بودن نهال و درخت برای مردمان باستان ایران بود.

احسان پاک سرشت کارشناس محیط زیست می‌گوید که گذشتگان ما در اواخر سال و نیمه‌های اسفند ماه درختکاری وسیعی انجام می‌دادند و معتقد بودند چنین روندی می‌تواند فضای خوبی برای بالندگی و رشد یک درخت رقم بزند، زیرا از سرمای هوا کاسته می‌شود و در این آب و هوا نهال می‌تواند به خوبی نمو یابد.

او با اشاره به سفرنامه‌ها که بازخورد فرهنگ ما بین غربی‌ها است، افزود: ژان شاردّن جهانگرد فرانسوی در کتاب معروف خود بیان می‌کند که در تمامی ورودی شهر‌ها در مسیر راه او بوده، درختانی کاشته شده که هم به جهت سایه تاثیرگذار بود و مسافران زیر سایه آن‌ها استراحت می‌کردند و هم برگ درختان جلوی ورود گرد و غباری که بر اثر حرکت کاروانیان به سمت شهر ایجاد می‌شد، را می‌گرفتند.

آقای پاک سرشت ادامه داد: جهانگرد دیگر غربی نیز در سفرنامه خود ذکر کرده زمانی که به شهر «شماخی» در شمال ارس که روزگاری جزئی از قلمرو ایران بود وارد شد، یا در مورد اردبیل صحبت می‌کند، می‌گوید تمام خانه‌های ایرانی، خانه باغ هستند و هر خانه‌ای درختان متعدد دارد که نشانگر فرهنگ کاشت درخت میان مردمان بود.

کاشت یک میلیارد درخت در کشور طی ۴ سال

در شمال استان خوزستان نیز که پیوسته به زاگرس است و در جنوب که جلگه‌ای حاصلخیز آن را تشکیل می‌دهد محل‌های مناسبی برای رشد درختان هستند و کشاورزی و درختکاری در آن رونق فراوان داشت، اما طی سالیان گذشته رشد صنایع و شاید عمل نکردن همین صنایع به مسئولیت‌های اجتماعی در حوزه محیط زیست این استان را با چالش‌های گرد و خاک و وجود زمین‌های لم یزرع مواجه کرد، اما حالا تمامی دستگاه‌های قصد دارند گذشته را جبران کنند.

 رهبر انقلاب در روز درختکاری پارسال به کاشت یک میلیارد درخت طی ۴ سال اشاره فرمودند که اگر «هر ایرانی در سال ۳ نهال بکارد پس از گذشت ۴ سال دستکم یک میلیارد درخت در سراسر کشور کاشته خواهد شد.»

ایشان همچنین حفظ محیط زیست را از «برجستگی‌های قانون اساسی» دانستند که «هیچ کس نباید آن را نقض کند.»

از همین رو تمامی مقامات لشکری و کشوری خود را موظف دانستند تا به فرموده رهبر انقلاب جامه عمل بپوشانند و از این رو طرح‌های سازمان جهاد کشاورزی و منابع طبیعی برای محقق شدن کاشت یک میلیارد درخت طی ۴ سال اجرا شدند و همچنان نیز در کشور از جمله استان خوزستان در حال اجرا هستند.

۳۲ درصد طرح کاشت یک میلیاردی درخت در خوزستان اجرا می‌شود

خوزستان نقش وسیع تری در این راهبرد و طرح عظیم دارد، زیرا به گفته سید جمال موسویان مدیرکل منابع طبیعی خوزستان قرار است که ۳۲ درصد طرح کاشت یک میلیاردی درخت کشور در استان اجرایی شود.

به گفته آقای موسویان در ابتدا قرار بود که کمتر از این میزان در خوزستان کاشته شود، اما با دستور استاندار خوزستان کاشت درخت در استان به چند برابر افزایش یافت که ضمن تعدیل هوا، در زراعت چوب نیز نقش وسیعی ایفا می‌کند.

او اعتقاد دارد که با توجه به وجود صنایع مختلف و آلوده در استان خوزستان در صورت کاشت ۳۲۰ میلیون نهال در استان طی ۴ سال، آب و هوا نیز پاک خواهد شد و اثر صنایع آلاینده کاهش می‌یابد.

آقای موسویان می‌گوید که این حجم از کاشت نهال می‌تواند باعث توسعه صنایع استفاده کننده از چوب بشود و صنایع تکمیلی نیز در کنار آنها گسترش خواهد یافت.

دانش آموزان نقش مهمی در کاشت نهال دارند

به نظر می‌رسد که منابع طبیعی در کاشت نهال برای استان بسیار جدی است، زیرا مدتی پیش سید جمال موسویان در آیین نواختن زنگ سبز و کاشت نهال مدعی شد که خوزستان به زودی به قطب تولید چوب در منطقه و حتی کشور‌های همسایه تبدیل می‌گردد و از این طریق می‌تواند درآمد خوبی نیز کسب کند.

او از دانش آموزان خواست رشته‌های  مرتبط با منابع طبیعی و چوب را با توجه به این آینده روشن به عنوان تحصیلات تکمیلی در نظر بگیرند؛ ضمن آنکه از انعقاد قرارداد و خرید چوب از دانش آموزانی خبر داد که در خانه به کاشت نهال اقدام می‌کنند.

در همین مراسم مسعود حمیدی‌نژاد مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان نیز گفت: در جهت فرهنگ سازی برای دانش آموزان که آینده سازان هستند کاشت نهال از سوی این قشر صورت می‌پذیرد ضمن آنکه تفاهمی با منابع طبیعی بسته شده تا در مدارس به کشت نهال اقدام شود.

کاشت ۵ میلیون نهال از سوی سپاه در خوزستان

در کنار نهاد‌های دولتی که برای کاشت میلیون‌ها درخت در خوزستان تلاش می‌کنند، سازمان‌هایی از جمله سپاه خوزستان نیز در این حوزه بسیج شده اند و بسیج سازندگی قدم‌هایی را در این زمینه برداشته است.

سرتیپ حسن شاهوار پور فرمانده سپاه حضرت ولیعصر (عج) خوزستان می‌گوید: تلاش ما بر این است که با توجه به اجرای کنگره ملی شهدای خوزستان ۵ میلیون اصله نهال در سراسر استان خوزستان کاشته شود و این حرکت به صورت جدی نیز آغار شده است.

او افزود: ۱۵۰ هزار اصله نهال اکالیپتوس در هویزه در زمینی به مساحت یکهزار هکتار، ۵۰۰ نهال در رامشیر، ۲ هزار نهال در آغاجاری، یکهزار نهال در اندیکا، ۵ هزار و ۲۰۰ اصله در مسجد سلیمان، ۱۶۰ هزار نهال در لالی و ۲۰۰ هزار اصله در شوش کاشته خواهند شد و در سایر شهرستان‌ها نیز برنامه‌هایی برای کاشت درختان وجود دارد.

سرهنگ سید اسلام موسوی مسئول بسیج سازندگی سپاه حضرت ولی عصر (عج) خوزستان در این خصوص توضیح داد که ۵ میلیون نهال در ۶۰ نقطه سراسر خوزستان در مساحت بیش از ۴۳ هزار هکتار کاشته می‌شوند.

تامین آب ۳۲۰ میلیون نهال در خوزستان چگونه است؟

موضوعی که شاید ذهن‌ها را درگیر می‌کند، نگهداری و تامین آب ۳۲۰  میلیون نهال در خوزستان است. شاید بتوان به راحتی با یک دستور از طرف عالی‌ترین مقام دولتی در خوزستان میزان کاشت درختان در استان را به چندین برابر افزایش داد، اما این اعداد نیاز به اقدامات عملی وسیع از جمله تامین نیروی انسانی در کنار سایر عوامل ذکر شده دارد.

علی اکبر حسینی محراب استاندار خوزستان تاکید دارد توسعه جنگل‌ها و درختکاری در خوزستان باید متناسب با پیشرفت‌های روش‌های نوین آبیاری در کشاورزی باشد.

او همچنین از اختصاص بیش از ۵ هزار هکتار از اراضی منابع طبیعی به صنایع فعال نفتی خبر داد تا در آنها اقدام به کاشت نهال کنند و هر شرکت باید معادل ۱۰ درصد از اراضی تحت فعالیتش درخت بکارد.

شرکت‌های نفتی که طی سالیان گذشته به واسطه فروش نفت و گاز و محصولات پتروشیمی سود‌های هنگفتی به دست آورده بودند حالا با فشار‌های نمایندگان مردم در مجلس و دولت تمایل بیشتری برای شرکت در مسئولیت‌های اجتماعی دارند.

یکی دیگر از شرکت‌هایی که سود و درآمد خوبی در خوزستان دارد، کشت و صنعت نیشکر است که ۷ زیر مجموعه نیشکری دارد و عبد ناصری مدیر عامل آن گفته که دستکم ۴ میلیون نهال از سوی این شرکت در مجموعه کاشته خواهد شد که در جهت اجرای طرح کاشت ۳۲۰ میلیون در استان است و آب آن نیز از ذهاب‌های کشاورزی و نیشکری فراهم می‌گردد.

اما پرسشی مطرح می‌شود که منبع تامین آب ده‌ها میلیون نهال دیگر از چه طریقی فراهم می‌شود که در این خصوص روابط عمومی سازمان منابع طبیعی استان خوزستان گفته تامین آب بخشی از نهال‌ها را شرکت آب و برق خوزستان بر عهده گرفته و باقی نیز از طریق آب‌های نامتعارف و ذهاب‌های کشاورزی تامین می‌شود و بخشی نیز در کنار رودخانه‌ها و چشمه‌ها کاشته می‌شوند که نیازی به آبیاری ندارند.

گزارش از ساسان ناصری زاده